Hoạt động bán hàng rong là một hình thức kinh doanh nhỏ lẻ, lưu động, tồn tại phổ biến tại nhiều đô thị và khu dân cư. Tuy nhiên, theo pháp luật hiện hành, quy định cấm bán hàng rong không đồng nghĩa với việc cấm tuyệt đối trên toàn quốc, mà là cơ chế quản lý nhằm bảo đảm trật tự đô thị, an toàn giao thông và vệ sinh môi trường.
Bán hàng rong được hiểu là hoạt động mua bán hàng hóa, dịch vụ có quy mô nhỏ, không có địa điểm kinh doanh cố định, thường diễn ra trên vỉa hè, lòng đường, khu dân cư hoặc nơi công cộng. Đặc điểm chính của hình thức này là tính lưu động, không đăng ký địa điểm kinh doanh và khó kiểm soát về điều kiện vệ sinh, an toàn.
Trong quản lý nhà nước, bán hàng rong được xếp vào nhóm hoạt động kinh doanh cần kiểm soát theo không gian và địa điểm, thay vì quản lý theo mô hình doanh nghiệp hay hộ kinh doanh cố định.
Pháp luật Việt Nam không cấm hoàn toàn hoạt động bán hàng rong trên phạm vi toàn quốc. Thay vào đó, quy định chỉ rõ các khu vực không được phép bán hàng rong và giao cho chính quyền địa phương xác định phạm vi cấm cụ thể phù hợp với điều kiện thực tế.
Cách tiếp cận này nhằm cân bằng giữa nhu cầu mưu sinh của người dân và yêu cầu bảo đảm trật tự, an toàn xã hội trong đô thị và khu vực công cộng.

Mặc dù không có danh sách “cấm tuyệt đối mọi nơi”, nhưng pháp luật xác định rõ các nhóm khu vực trọng yếu mà hoạt động bán hàng rong bị cấm hoặc hạn chế thống nhất trên toàn quốc.
Lòng đường và phần vỉa hè dành cho người đi bộ là khu vực bị cấm bán hàng rong khi việc kinh doanh gây cản trở giao thông, che khuất tầm nhìn hoặc tiềm ẩn nguy cơ tai nạn. Đây là nhóm khu vực bị kiểm soát nghiêm ngặt nhất trong các quy định cấm bán hàng rong.
Ngay cả tại những tuyến phố cho phép sử dụng tạm thời vỉa hè, việc bán hàng rong vẫn có thể bị cấm nếu không đáp ứng điều kiện hoặc không thuộc danh sách cho phép của địa phương.
Các khu vực trước cổng trường học, bệnh viện, trụ sở cơ quan hành chính nhà nước thường thuộc diện cấm bán hàng rong nhằm bảo đảm an ninh, trật tự và môi trường sinh hoạt. Đây là những địa điểm tập trung đông người, có yêu cầu cao về an toàn, vệ sinh và lối đi thông thoáng.
Việc bán hàng rong tại các khu vực này thường bị coi là vi phạm, kể cả khi người bán chỉ dừng lại trong thời gian ngắn.
Công viên, quảng trường, khu di tích, khu vui chơi công cộng hoặc các tuyến phố trung tâm đô thị có yêu cầu cao về mỹ quan thường nằm trong danh sách khu vực cấm bán hàng rong. Mục tiêu của quy định này là giữ gìn hình ảnh đô thị, hạn chế xả rác và tránh tình trạng lấn chiếm không gian công cộng.
Quy định cấm bán hàng rong không được ban hành tùy tiện mà dựa trên các nguyên tắc quản lý thống nhất, kết hợp giữa quy định chung của pháp luật và thẩm quyền cụ thể của chính quyền địa phương.
Nguyên tắc chung là không cấm đoán tuyệt đối sinh kế của người dân, nhưng phải bảo đảm trật tự, an toàn và lợi ích công cộng. Do đó, pháp luật tập trung vào việc xác định những khu vực nhạy cảm cần cấm hoặc hạn chế, thay vì cấm theo ngành nghề.
Việc quản lý bán hàng rong gắn liền với các mục tiêu như an toàn giao thông, phòng cháy chữa cháy, vệ sinh môi trường và quản lý không gian đô thị.
Ủy ban nhân dân các cấp có thẩm quyền xác định cụ thể danh sách khu vực cấm bán hàng rong trên địa bàn quản lý. Danh sách này căn cứ vào điều kiện hạ tầng, mật độ giao thông, đặc điểm dân cư và quy hoạch đô thị của từng địa phương.
Vì vậy, cùng một loại hình bán hàng rong nhưng có thể được phép ở địa phương này và bị cấm ở địa phương khác, miễn là quyết định đó phù hợp với khung pháp lý chung.
Bên cạnh các khu vực cấm, pháp luật vẫn cho phép bán hàng rong tại một số địa điểm nhất định nếu đáp ứng điều kiện quản lý của địa phương. Đây là điểm quan trọng giúp người dân không hiểu nhầm rằng quy định cấm bán hàng rong là cấm tuyệt đối mọi nơi.
Nhiều địa phương quy định cụ thể các tuyến phố, khu dân cư hoặc khu vực ngoại thành được phép bán hàng rong trong những khung giờ nhất định. Các khu vực này thường có mật độ giao thông thấp, không ảnh hưởng đến sinh hoạt chung và không nằm trong khu vực cần bảo đảm mỹ quan đô thị đặc biệt.
Danh sách khu vực được phép bán hàng rong thường do UBND cấp quận, huyện hoặc thành phố công bố công khai để người dân nắm rõ và thực hiện đúng.
Để được coi là bán hàng rong hợp pháp, người bán cần tuân thủ các điều kiện cơ bản như không lấn chiếm lòng đường, vỉa hè trái phép; bảo đảm vệ sinh môi trường; không gây mất trật tự công cộng và chấp hành các yêu cầu quản lý của chính quyền địa phương.
Một số địa phương còn yêu cầu người bán đăng ký danh sách, mặc trang phục nhận diện hoặc chỉ được bán trong khung giờ cho phép nhằm dễ kiểm soát.
Việc bán hàng rong tại các khu vực đã được xác định là cấm có thể bị xử phạt theo quy định về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực trật tự đô thị và giao thông.
Những hành vi thường bị xử phạt bao gồm bán hàng rong trên lòng đường gây cản trở giao thông, chiếm dụng vỉa hè trái phép, buôn bán trước cổng trường học, bệnh viện hoặc tại khu vực công cộng đã có biển cấm.
Ngoài ra, hành vi xả rác, gây mất vệ sinh môi trường trong quá trình bán hàng rong cũng có thể bị xử phạt riêng biệt.
Tùy theo tính chất và mức độ vi phạm, người bán hàng rong có thể bị phạt tiền, buộc chấm dứt hành vi vi phạm hoặc tịch thu phương tiện, hàng hóa. Trong một số trường hợp tái phạm nhiều lần, chính quyền địa phương có thể áp dụng biện pháp xử lý nghiêm khắc hơn.
Mức phạt cụ thể do pháp luật quy định và được áp dụng thống nhất trong phạm vi cả nước, song việc xử lý chi tiết do cơ quan chức năng địa phương thực hiện.
Để tránh vi phạm quy định cấm bán hàng rong, người dân cần chủ động tìm hiểu thông tin và lựa chọn hình thức kinh doanh phù hợp với quy định pháp luật.
Người dân có thể tra cứu thông tin về khu vực cấm bán hàng rong thông qua cổng thông tin điện tử của UBND địa phương, các thông báo công khai tại khu dân cư hoặc hỏi trực tiếp cơ quan quản lý trật tự đô thị.
Việc nắm rõ danh sách khu vực cấm giúp hạn chế rủi ro bị xử phạt và tránh xung đột với lực lượng chức năng.
Trong trường hợp khu vực sinh sống thuộc diện cấm bán hàng rong, người dân có thể cân nhắc các giải pháp như đăng ký kinh doanh tại chợ truyền thống, chợ đêm được phép hoạt động hoặc chuyển sang hình thức kinh doanh nhỏ lẻ khác phù hợp quy định.
Quy định cấm bán hàng rong được áp dụng theo nguyên tắc quản lý không gian, không phải cấm tuyệt đối sinh kế của người dân. Việc nắm rõ khu vực bị cấm giúp người bán hàng rong chủ động tuân thủ pháp luật và tránh bị xử phạt. Hiểu đúng quy định cấm bán hàng rong cũng góp phần bảo đảm trật tự đô thị và quyền lợi chung của cộng đồng.
Không. Pháp luật không cấm tuyệt đối bán hàng rong trên toàn quốc mà chỉ cấm hoặc hạn chế tại các khu vực ảnh hưởng đến giao thông, an ninh, trật tự và mỹ quan đô thị.
Các khu vực phổ biến gồm lòng đường, vỉa hè gây cản trở giao thông, trước cổng trường học, bệnh viện, cơ quan nhà nước và các khu vực công cộng cần bảo đảm mỹ quan.
Có. UBND địa phương được giao thẩm quyền xác định cụ thể danh sách khu vực cấm bán hàng rong dựa trên điều kiện thực tế tại địa bàn.
Người vi phạm có thể bị phạt tiền, buộc chấm dứt hành vi vi phạm hoặc bị tịch thu hàng hóa, phương tiện tùy theo mức độ vi phạm.
Người dân có thể tra cứu thông tin trên cổng thông tin của UBND địa phương hoặc hỏi trực tiếp cơ quan quản lý trật tự đô thị tại nơi sinh sống.